Archiwum kategorii: Portfel inwestycyjny

Proces zarządzania portfelem inwestycyjnym

Zarządzanie portfelem inwestycyjnym jest procesem trudnym i bardzo ważnym z punktu widzenia oczekiwanych efektów w postaci zadowalającej stopy zwrotu.

Wyróżnia się pięć etapów tego procesu:

  1. Określenie profilu inwestora – ma na celu ustalenie ekspozycji inwestora na ryzyko oraz horyzontu inwestycyjnego. Bierze się tu pod uwagę takie aspekty jak wiek, wykształcenie, sytuację majątkową, status rodzinny czy poziom wiedzy o inwestowaniu
  2. Zdefiniowanie celów inwestycyjnych – najczęściej definiowane cele to:
  3. Maksymalizacja zainwestowanego kapitału
  4. Otrzymywanie stałych i regularnych przychodów z zainwestowanego kapitału
  5. Ochrona zainwestowanego kapitału
  6. Duża płynność inwestycji
  7. Strategiczna alokacja aktywów – polega ona na określeniu struktury portfela ze względu na występujące w nim poszczególne grupy aktywów. Struktura ta zdeterminowana jest przez cele inwestycyjne inwestora. Wśród aktywów mogą znaleźć się zarówno instrumenty finansowe, jak i aktywa niefinansowe takie jak nieruchomości czy metale szlachetne.
  8. Budowa portfela poprzez dobór odpowiednich aktywów – jest to najważniejszy etap budowy portfela. Doboru aktywów dokonuje się na podstawie wcześniej ustalonej struktury portfela.
  9. Bieżąca kontrola i analiza portfela, które mają za zadanie ustalenie czy założone cele inwestycyjne są realizowane

Wśród metod alokacji aktywów wyróżnia się cztery podstawowe:

  1. Metoda alokacji integracyjnej – pozwala ona na oddzielną ocenę ogólnych warunków inwestycyjnych i indywidualnych celów inwestycyjnych. Dzięki temu możliwa jest optymalizacja jednego z celów: maksymalizacja stopy zwrotu przy zadanym poziomie ryzyka lub minimalizacja ryzyka przy zadanej stopie zwrotu
  2. Metoda alokacji strategicznej – jest ona wykorzystywana przy podejmowaniu długoterminowych decyzji inwestycyjnych. Głównym celem stosowania tej metody jest zapewnienie osiągnięcia założonej stopy zwrotu przy określonym poziomie ryzyka
  3. Metoda alokacji taktycznej – celem tej metody jest zapewnienie stałego poziomu ryzyka portfela w długim terminie. Jeżeli ryzyko przypisane do danego aktywa rośnie, to jego udział w portfelu powinien być mniejszy
  4. Metoda alokacji bezpiecznej – polega ona na ustaleniu struktury kapitału w taki sposób, by oczekiwana stopa zwrotu oraz ryzyko danej inwestycji utrzymywane było na stałym poziomie. W celu optymalizacji składu portfela należy na bieżąco podejmować decyzje odnośnie zakupu lub sprzedaży określonych jego składników.

Strategie zarządzania portfelem

Istnieje wiele strategii zarządzania portfelem, ogólnie rzecz biorąc wyróżnia się dwie podstawowe:

  • Pasywne – opierają się one na założeniu długiego horyzontu inwestycyjnego. Podstawową cechą strategii pasywnych jest uzyskanie określonego zysku przy ograniczonym poziomie ryzyka. Istnieją dwie podstawowe metody pasywnego zarządzania portfelem: strategia kup i trzymaj oraz dokładna replikacja indeksów giełdowych, która pozwala na osiąganie wyników bardzo zbliżonych do naśladowanego indeksu. Do najważniejszych korzyści płynących z tej strategii zaliczyć można ograniczone wahania wartości portfela oraz minimalizację ryzyka wynikającego z niewłaściwego doboru aktywów do portfela
  • Aktywne – zakładają one konstrukcję portfela w oparciu o założenie braku efektywności rynku, co umożliwia osiąganie ponadprzeciętnych stóp zwrotu z inwestycji. Tego typu strategię mogą stosować osoby mające czas na bieżącą analizę kształtowania się kursów walorów znajdujących się w ich portfelu i podejmowanie adekwatnych decyzji (zakup lub sprzedaż danego instrumentu). Aktywne strategie inwestowania polegają na ciągłym monitorowaniu trendów rynkowych, a decyzje podejmowane są zwykle poprzez analizę techniczną lub fundamentalną. Analiza techniczna polega na podejmowaniu decyzji inwestycyjnych na podstawie kształtowania się kursu akcji, a konkretnie na podstawie przewidywań co do przyszłego kształtowania się tego kursu. Analiza fundamentalna natomiast stara się odpowiedzieć na pytanie, które spółki są niedowartościowane, a tym samym stanowią atrakcyjną inwestycję. Często aktywne metody inwestowania określane są mianem spekulacji, a to ze względu na formułowanie oczekiwań, co do przyszłej wartości danych walorów i inwestowanie zgodnie z przypuszczeniami.

Strategie zarządzania portfelem składającym się wyłącznie z instrumentów dłużnych są zbliżone do strategii wykorzystywanych przy zarządzaniu portfelem, składającym się z różnych aktywów, jednak występują tu dwie specyficzne strategie:

  • Strategia dopasowania przepływów pieniężnych – polega ona na dopasowaniu dodatnich przepływów pieniężnych do ujemnych przepływów, z tym że dopasowywanie rozpoczyna się od ostatniego ujemnego przepływu, a kończy na pierwszym. Idealną sytuacją jest znalezienie takich obligacji, których terminy zapadalności pokrywają się z terminami płatności zobowiązań.
  • Strategia immunizacji – jej celem jest konstrukcja portfela w taki sposób, aby zapewnić określony dochód w określonym czasie, bez względu na zmiany stóp procentowych. Dokonuje się tego poprzez dopasowanie czasu trwania (durtion) portfela do okresu płatności zobowiązań.

 

Budowa portfela

Dobrze zdywersyfikowany portfel inwestycyjny powinien zawierać, oprócz ryzykownych aktywów takich jak np. akcje, również instrumenty wolne od ryzyka. Pozwalają one zabezpieczyć portfel przed znacznym spadkiem jego wartości. Zapewniają tym samym komfort psychiczny, wynikający z poczucia bezpieczeństwa przed utratą całego majątku. Do tego typu instrumentów zalicza się bony skarbowe oraz obligacje skarbowe. Czasem do tego grona włącza się również depozyty bankowe, jednak nie są one tak bezpieczne jak wyżej wymienione instrumenty. Powodowane jest to tym, iż bank jako podmiot działający na wolnym rynku może upaść, podobnie jak inne firmy, niedziałające w sektorze finansowym.

Istnienie aktywów wolnych od ryzyka uwzględnia również teoria portfelowa. Zgodnie z tą teorią portfel rynkowy, który ma symbolizować cały rynek i jest złożony wyłącznie z akcji, można połączyć z portfelem instrumentów wolnych od ryzyka. W wyniku tej operacji stopa zwrotu z tak skonstruowanego portfela będzie niższa niż stopa z portfela rynkowego. Jest to „koszt”, który należy ponieść w zamian za poczucie bezpieczeństwa. Oczekiwana stopa zwrotu z portfela zawierającego zarówno akcje, jak i aktywa pozbawione ryzyka równa jest średniej ważonej stopie zwrotu z portfeli będących jego składowymi.

Wg teorii portfelowej prosta w układzie dochód-ryzyko przechodząca przez punkty odpowiadające aktywom wolnym od ryzyka oraz portfelowi rynkowemu, wyznacza zbiór kombinacji portfeli efektywnych jakie można uzyskać poprzez manipulowanie udziałami danych aktywów. Portfele efektywne charakteryzują się następującą właściwością:

  • Mają najwyższą stopę zwrotu przy danym poziomie ryzyka, albo
  • Mają najniższe ryzyko przy danej stopie zwrotu.
  • Wspomniana prosta nazwana została CML, czyli linią rynku kapitałowego. Wynika z tego, iż oczekiwana stopa zwrotu z portfela efektywnego jest liniową funkcją ryzyka tego portfela.
  • Stopą zwrotu wolną od ryzyka jest najczęściej oprocentowanie bonów skarbowych, 10-letnich obligacji skarbowych lub depozytów na międzynarodowym rynku bankowym (LIBOR, WIBOR, EURIBOR).

Konstrukcja portfela inwestycyjnego

Inwestowanie jest to wyrzeczenie się bieżącej konsumpcji na rzecz przyszłych i niepewnych korzyści, zatem portfel inwestycyjny traktuje się jako zbiór wszystkich aktywów zakupionych przez inwestora, które w jego mniemaniu mają w przyszłości zwiększyć swoją wartość i zostaną wtedy sprzedane po cenie wyższej od ceny zakupu. W ten sposób inwestor liczy na zrealizowanie zadowalającej go stopy zwrotu, która zwana jest wymaganą stopą zwrotu.

Dobrze zbudowany portfel powinien zapewnić inwestorowi atrakcyjną stopę zwrotu przy możliwie najniższym poziomie ryzyka. Ważne jest także aby w portfelu znalazły się aktywa płynne, które można w razie potrzeby szybko zamienić na środki pieniężne. Daje to poczucie bezpieczeństwa i zapewnia komfort w razie nieprzewidzianych kłopotów finansowych. Konstruując własny portfel inwestycyjny należy wziąć również pod uwagę okres inwestowania. Wśród naszych inwestycji powinny znaleźć się zarówno aktywa krótko- jak i długoterminowe. Inwestycje krótkoterminowe wiążą się ściśle z aspektem płynnościowym, gdyż zapewniają bieżący dostęp do kapitału.

Często pomijanym czynnikiem, który również ma wpływ na dobór aktywów do portfela jest wiek inwestora. Aktywa charakteryzujące się wyższym ryzykiem (a co za tym idzie wyższą oczekiwaną stopą zwrotu) nie powinny się znaleźć, a przynajmniej nie w przeważającej ilości, w portfelu osoby w podeszłym wieku. Inwestor taki (emeryt lub osoba zbliżająca się do wieku emerytalnego) powinien zdecydowaną większość swojego portfela inwestycyjnego przeznaczyć na aktywa o niskim ryzyku, najlepiej przynoszące okresowe stałe przychody, np. obligacje skarbowe. Zaś osoba młoda, która dopiero weszła na rynek pracy nie powinna inwestować zbyt zachowawczo, gdyż będzie miała czas, aby odrobić ewentualne straty poniesione na ryzykownych instrumentach. Dodatkowo, inwestując w tak ryzykowne i charakteryzujące się wysoką stopą zwrotu instrumenty jak akcje, młoda osoba ma możliwość osiągnięcia dochodów, które zapewnią jej możliwość założenia i utrzymania rodziny.

Co to jest portfel inwestycyjny?

Portfel inwestycyjny jest to zbiór wszystkich aktywów posiadanych przez inwestora, traktowanych jako lokata majątku. W skład portfela mogą wchodzić zarówno aktywa finansowe, jak i niefinansowe (rzeczowe).

Do aktywów finansowych można zaliczyć: gotówkę (również jako wkłady bankowe płatne na żądanie), lokaty w bankach, obligacje i inne instrumenty dłużne (np. bony skarbowe), akcje, prawa poboru, prawa do akcji, warranty subskrypcyjne, kwity depozytowe, listy zastawne, udziały w spółkach niepublicznych, jednostki uczestnictwa w otwartych funduszach inwestycyjnych, certyfikaty inwestycyjne, instrumenty pochodne (opcje, kontrakty terminowe).

Do aktywów niefinansowych należą: nieruchomości, antyki, dzieła sztuki, kamienie szlachetne, złoto, ekskluzywne alkohole, a także tzw. soft commodities czyli kakao, pszenica, soja, kukurydza, kawa, bawełna czy cukier.

Portfel inwestycyjny jest pojęciem bardzo szerokim. Zawiera on w sobie różne rodzaje aktywów, które różnią się między sobą poziomem płynności, ryzykiem inwestycyjnym oraz poziomem uzyskiwanych dochodów. Z uwagi na tak duże zróżnicowanie portfela, niezbędna jest jego okresowa przebudowa związana ze zmieniającymi się warunkami na rynku. W okresie hossy większą część swojego portfela powinno się przeznaczyć na akcje, natomiast w czasie spowolnienia gospodarczego większość środków należy lokować w aktywa bezpieczne, czyli np. obligacje skarbu państwa.

Alternatywą dla portfela inwestycyjnego składającego się z wielu instrumentów finansowych jest jednostka uczestnictwa w otwartym funduszu inwestycyjnym. Dzięki temu można kupić cały pakiet wielu instrumentów finansowych nabywając tylko jedną jednostkę uczestnictwa. Pozwala to inwestorowi ograniczyć koszty transakcyjne ze względu na efekt skali, jednak musi on ponieść koszty zarządzania.