Dywersyfikacja Ryzyka

Dodaj komentarz

Ryzyko portfela ściśle wiąże się z pojęciem dywersyfikacji. Jest to zabieg, polegający na zróżnicowaniu portfela inwestycyjnego i pozwalający ograniczyć ryzyko poprzez dobór odpowiednich aktywów. Założeniem dywersyfikacji jest fakt, iż straty poniesione z inwestycji w jedne aktywa, rekompensowane są zyskami z innych aktywów, wchodzących w skład tego samego portfela. Zatem współczynnik korelacji między poszczególnymi spółkami powinien być jak najniższy, aby maksymalnie ograniczyć ryzyko.

Stosując dywersyfikację ważne jest, aby optymalnie dobrać udziały poszczególnych aktywów w portfelu w celu zminimalizowania jego ryzyka. Dzięki temu zabiegowi można ograniczyć jedynie ryzyko specyficzne, gdyż ryzyko systematyczne (rynkowe) odnosi się do całego rynkui jest związane z czynnikami ogólnoekonomicznymi. Ryzyko całkowite natomiast, zmniejsza się wraz ze wzrostem ilości spółek wchodzących w skład portfela, poprzez redukcję ryzyka specyficznego (niesystematycznego). Spadek ten jest najbardziej widoczny przy doborze do portfela od 20 do 25 spółek, natomiast dalsze zwiększanie ilości spółek zmniejsza jedynie nieznacznie ryzyko systematyczne. Prowadzi to do przedywersyfikowania portfela, co jest widoczne w kosztach zarządzania nim, które są wyższe od korzyści wynikających ze spadku ryzyka.

Dywersyfikując swój portfel nie należy brać pod uwagę jedynie inwestycji na rynku kapitałowym (akcje, obligacje). Inwestor powinien również rozważyć zakup innych aktywów, niekoniecznie finansowych. Głównym celem dywersyfikacji jest ograniczenie ryzyka poprzez dobór do portfela aktywów, których ceny nie są ze sobą skorelowane. Zatem w portfelu mogą znaleźć się zarówno akcje, obligacje, jak i nieruchomości, metale szlachetne, czy choćby wino.

Dywersyfikacja zależy od wielu czynników, do których zaliczyć można m.in. wielkość środków posiadanych przez inwestora, preferowaną długość inwestycji czy cel inwestycyjny określany często jako wymagana stopa zwrotu. Kluczowy jest stosunek inwestora do ryzyka: osoby cechujące się skłonnością do ryzyka będą akceptowały wyższy poziom ryzyka swojego portfela niż osoby o awersji do ryzyka.

Rodzaje dywersyfikacji

Dodaj komentarz

Dywersyfikację, czyli zróżnicowanie portfela inwestycyjnego można przeprowadzić na kilka różnych sposobów. Wyróżnia się:

1. Dywersyfikację z uwzględnieniem korelacji stóp zwrotu

Jest to najskuteczniejszy rodzaj dywersyfikacji, który ma u podstaw regułę, mówiącą że aby stworzyć portfel o niskim ryzyku należy do niego dobrać instrumenty, których współczynnik korelacji przyjmuje wartość ujemną. Powoduje to, że spadek stóp zwrotu z jednej spółki jest rekompensowany wzrostem stóp zwrotu z innej.

Ten rodzaj dywersyfikacji, mimo że skuteczny, wymaga od inwestora indywidualnego stosowania narzędzi statystycznych, które mogą przysporzyć problemów osobom, nie posiadającym wiedzy z tego zakresu. Dodatkowo, niezbędne są długie szeregi czasowe, zawierające dostateczną ilość obserwacji historycznych stóp zwrotu.

2. Dywersyfikacja prosta

Polega ona na doborze do portfela dużej ilości spółek, z zastrzeżeniem, że ich udziały w portfelu powinny być zbliżone. Ten rodzaj dywersyfikacji nie we wszystkich przypadkach daje efekt w postaci redukcji ryzyka całego portfela.Pośród losowo wybranych spółek, mogą wystąpić dwie, o bardzo wysokim współczynniku korelacji, przez co pozytywny efekt wynikający z dywersyfikacji nie wystąpi.

3. Dywersyfikacja międzysektorowa

Jej specyficzną cechą jest dobór do portfela spółek należących do różnych sektorów. Podstawą do takiego zróżnicowania portfela jest opinia, iż różne sektory są w różnym stopniu podatne na wahania koniunkturalne. Dywersyfikacja taka jest skuteczna na rozwiniętych rynkach, na których notowana jest duża ilość spółek. Wtedy najlepiej widoczne jest powiązanie rynku kapitałowego z gospodarką.

4. Dywersyfikacja ze względu na wielkość

Dywersyfikacja taka polega na doborze do portfela spółek, o różnej wielkości rynkowej. Ten rodzaj zróżnicowania portfela opiera się na przekonaniu, iż spółki o różnej wielkości inaczej reagują na wahania rynku.

5. Dywersyfikacja międzynarodowa

Inaczej dywersyfikacja geograficzna – polega ona na doborze do portfela spółek z różnych krajów. Opiera się na przekonaniu, że gospodarki różnych krajów nie są ze sobą ściśle powiązane, więc istnieje duże prawdopodobieństwo znalezienia spółek, których stopy zwrotu będą ze sobą ujemnie skorelowane.

Stosując któryś z wyżej wymienionych sposobów redukcji ryzyka portfela należy mieć na uwadze fakt, iż efektywna dywersyfikacja powinna dotyczyć maksymalnie 20-25 spółek. Dobór większej ilości podmiotów do portfela może skutkować tzw. przedywersyfikowaniem, czyli sytuacją w której koszty obsługi portfela będą niższe niż korzyści związane z ograniczeniem ryzyka.

Należy również pamiętać, że dywersyfikacja pozwala na ograniczenie jedynie ryzyka specyficznego, natomiast nie ma żadnego wpływu na minimalizację ryzyka systematycznego związanego z całym rynkiem.

Podział ryzyka

Dodaj komentarz

Ryzyko związane z posiadaniem akcji można podzielić na:

  • Specyficzne – dywersyfikowalne – jest ono ściśle związane z inwestycją w akcje konkretnej spółki. Odnosi się ono do takich aspektów działalności podmiotu jak: zarządzanie firmą, płynność finansowa, wykorzystywana technologia czy dostępność surowców;
  • Systematyczne – rynkowe, niedywersyfikowalne – związane z ogólną sytuacją rynkową, z działaniem sił zewnętrznych, na które spółka nie ma wpływu. Na wielkość tego ryzyka mają wpływ przede wszystkim czynniki ogólnoekonomiczne.
  • Ryzyko specyficzne i systematycznie łącznie zwane jest ryzykiem rynkowym. Można je zminimalizować stosując dywersyfikację, która dzięki doborowi do portfela określonej ilości odpowiednich spółek pozwala ograniczyć ryzyko specyficzne.

W ramach ryzyka systematycznego można wyróżnić:

  • Ryzyko stopy procentowej – ma ono szczególne znaczenie w odniesieniu do dłużnych papierów wartościowych o stałym oprocentowaniu, ale inne instrumenty finansowe jak np. akcje również są pośrednio narażone na wahania stóp procentowych. Wzrost stóp powoduje spadek wartości obligacji o stałym oprocentowaniu, gdyż nowo wyemitowane mogą charakteryzować się wyższym kuponem odsetkowym. Wzrost ten powoduje zatem migrację kapitału z rynku akcji na atrakcyjniejszy rynek obligacji, powodując spodek wartości akcji;
  • Ryzyko walutowe – jaka sama nazwa wskazuje tyczy się ono instrumentów finansowych nominowanych w walucie obcej. Wahania kursów walutowych mogą spowodować, że faktyczna stopa zwrotu może się różnić od tej osiągniętej w walucie obcej, np. w przypadku aprecjacji PLN względem USD (spadek kursu USD/PLN) zysk z inwestycji denominowanej w dolarach będzie malał i na odwrót;
  • Ryzyko rynkowe – inaczej ryzyko zmian kursów giełdowych;
  • Ryzyko inflacji – wysoka inflacja powoduje spadek realnych zysków z inwestycji i jej wpływ jest najbardziej widoczny w odniesieniu do dłużnych instrumentów finansowych o stałym oprocentowaniu;
  • Ryzyko polityczne – dotyczy ono możliwości wystąpienia zawirowań związanych z grą polityczną. Wyróżnia się tutaj takie czynniki jak wojna, polityka podatkowa, ingerencja rządu w wolny rynek;

W ramach ryzyka niesystematycznego wyróżniamy:

  • Ryzyko niedotrzymania warunków – dotyczy ono głównie instrumentów dłużnych, gdzie istnieje możliwość, że emitent nie wywiąże się ze swoich zobowiązań, nie wypłaci inwestorowi należnych odsetek lub innych ustalonych w umowie korzyści;
  • Ryzyko biznesu – jest ono ściśle związane z działalnością prowadzoną przez spółkę
  • Ryzyko zarządzania – związane jest bezpośrednio z kompetencjami zarządu i sposobem kierowania spółką;
  • Ryzyko finansowe – odnosi się głównie do struktury kapitałowej spółki i rośnie w miarę wzrostu zadłużenia podmiotu. Wysoka dźwignia finansowa może być powodem dużych wahań rentowności;
  • Ryzyko bankructwa – w największym stopniu zagraża ono akcjonariuszom z uwagi na fakt, iż w przypadku bankructwa spółki to obligatariusze mają pierwszeństwo przed właścicielami do ubiegania się o zaspokojenie roszczeń z majątku likwidowanego podmiotu;
  • Ryzyko płynności – jest to możliwość wystąpienia sytuacji, w której nie będzie możliwa sprzedaż danego instrumentu w krótkim czasie po określonej cenie.

Natężenie ryzyka uzależnione jest od długości okresu inwestycji. W długim okresie ryzyko inwestycyjne jest na niskim poziomie, gdyż wszelkie wahania kursów wygładzają się w długim terminie i nie mają dla inwestora zbyt dużego znaczenia. Inwestorzy krótkoterminowi natomiast są w większym stopniu narażeni na wahania wartości aktywów i tym samym ponoszą wyższe ryzyko.

Na dochód mierzony stopą zwrotu ma wpływ zysk kapitałowy uzyskany ze zbycia po wyższej cenie uprzednio zakupionego instrumentu oraz otrzymane dodatkowo odsetki (od obligacji) a także dywidendy (od akcji).

Konstrukcja portfela inwestycyjnego

Dodaj komentarz

Inwestowanie jest to wyrzeczenie się bieżącej konsumpcji na rzecz przyszłych i niepewnych korzyści, zatem portfel inwestycyjny traktuje się jako zbiór wszystkich aktywów zakupionych przez inwestora, które w jego mniemaniu mają w przyszłości zwiększyć swoją wartość i zostaną wtedy sprzedane po cenie wyższej od ceny zakupu. W ten sposób inwestor liczy na zrealizowanie zadowalającej go stopy zwrotu, która zwana jest wymaganą stopą zwrotu.

Dobrze zbudowany portfel powinien zapewnić inwestorowi atrakcyjną stopę zwrotu przy możliwie najniższym poziomie ryzyka. Ważne jest także aby w portfelu znalazły się aktywa płynne, które można w razie potrzeby szybko zamienić na środki pieniężne. Daje to poczucie bezpieczeństwa i zapewnia komfort w razie nieprzewidzianych kłopotów finansowych. Konstruując własny portfel inwestycyjny należy wziąć również pod uwagę okres inwestowania. Wśród naszych inwestycji powinny znaleźć się zarówno aktywa krótko- jak i długoterminowe. Inwestycje krótkoterminowe wiążą się ściśle z aspektem płynnościowym, gdyż zapewniają bieżący dostęp do kapitału.

Często pomijanym czynnikiem, który również ma wpływ na dobór aktywów do portfela jest wiek inwestora. Aktywa charakteryzujące się wyższym ryzykiem (a co za tym idzie wyższą oczekiwaną stopą zwrotu) nie powinny się znaleźć, a przynajmniej nie w przeważającej ilości, w portfelu osoby w podeszłym wieku. Inwestor taki (emeryt lub osoba zbliżająca się do wieku emerytalnego) powinien zdecydowaną większość swojego portfela inwestycyjnego przeznaczyć na aktywa o niskim ryzyku, najlepiej przynoszące okresowe stałe przychody, np. obligacje skarbowe. Zaś osoba młoda, która dopiero weszła na rynek pracy nie powinna inwestować zbyt zachowawczo, gdyż będzie miała czas, aby odrobić ewentualne straty poniesione na ryzykownych instrumentach. Dodatkowo, inwestując w tak ryzykowne i charakteryzujące się wysoką stopą zwrotu instrumenty jak akcje, młoda osoba ma możliwość osiągnięcia dochodów, które zapewnią jej możliwość założenia i utrzymania rodziny.

Co to jest portfel inwestycyjny?

Dodaj komentarz

Portfel inwestycyjny jest to zbiór wszystkich aktywów posiadanych przez inwestora, traktowanych jako lokata majątku. W skład portfela mogą wchodzić zarówno aktywa finansowe, jak i niefinansowe (rzeczowe).

Do aktywów finansowych można zaliczyć: gotówkę (również jako wkłady bankowe płatne na żądanie), lokaty w bankach, obligacje i inne instrumenty dłużne (np. bony skarbowe), akcje, prawa poboru, prawa do akcji, warranty subskrypcyjne, kwity depozytowe, listy zastawne, udziały w spółkach niepublicznych, jednostki uczestnictwa w otwartych funduszach inwestycyjnych, certyfikaty inwestycyjne, instrumenty pochodne (opcje, kontrakty terminowe).

Do aktywów niefinansowych należą: nieruchomości, antyki, dzieła sztuki, kamienie szlachetne, złoto, ekskluzywne alkohole, a także tzw. soft commodities czyli kakao, pszenica, soja, kukurydza, kawa, bawełna czy cukier.

Portfel inwestycyjny jest pojęciem bardzo szerokim. Zawiera on w sobie różne rodzaje aktywów, które różnią się między sobą poziomem płynności, ryzykiem inwestycyjnym oraz poziomem uzyskiwanych dochodów. Z uwagi na tak duże zróżnicowanie portfela, niezbędna jest jego okresowa przebudowa związana ze zmieniającymi się warunkami na rynku. W okresie hossy większą część swojego portfela powinno się przeznaczyć na akcje, natomiast w czasie spowolnienia gospodarczego większość środków należy lokować w aktywa bezpieczne, czyli np. obligacje skarbu państwa.

Alternatywą dla portfela inwestycyjnego składającego się z wielu instrumentów finansowych jest jednostka uczestnictwa w otwartym funduszu inwestycyjnym. Dzięki temu można kupić cały pakiet wielu instrumentów finansowych nabywając tylko jedną jednostkę uczestnictwa. Pozwala to inwestorowi ograniczyć koszty transakcyjne ze względu na efekt skali, jednak musi on ponieść koszty zarządzania.